Author: ardenia

Hann velti sér á hliðina, fann daufan jarðarilminn, hrökk við og opnaði augun. Hvar í ósköpunum var hann? Honum var ekki kalt, hann gat varla hafa legið þarna lengi. Það var hálf rökkvað, í fjarska sá hann húsin í bænum. Hafði hann dottið og lent með höfuðið á stein? Eða verið sleginn niður og misst minnið við höggið? Hann reyndi af öllum kröftum að rifja eitthvað upp. Hann mundi þó hvað hann hét og hver hann var, bara ekki hvað hann hafði verið að gera. Hann settist upp og leit í kringum sig. Enginn steinn nálægur, hann fann hvergi til, var aðeins svolítið stirður, best að koma sér heim. Hann var í þann veginn að standa á fætur þegar það rann upp fyrir honum. Hann vissi ekki hvar hann átti heima eða hvort hann átti konu og börn.  Guð minn góður, hann var þá orðinn vitskertur. Hann leit ráðþrota í kringum sig. Hvurn djöfulinn átti hann að gera? Gat verið að hann hefði tekið inn einhvern óþverra? Var hann kannski haldinn minnisleysi drykkjumanns? Hann rak upp kuldalegt bofs. Auðvitað mundi hann það ekki frekar en annað. Var hann þá dauður? Það hlaut að vera skýringin, og þá þýddi ekkert að leita sér hjálpar. Hann lagðist aftur í lyngið, fann hrjúfan hreindýramosann við vanga sinn. Rétt við augað sá hann grilla í eitthvað hvítt, gult og fjólublátt. Mundi eftir litlum dreng á hnjánum að kalla á ömmu sína. Hún sagði honum hvað blómið hét. Augnfró. Hjarta hans fylltist friði þegar orðið síaðist inn í vitund hans, friði og sátt. Hann gat ekki fengið betri förunaut.  

Þau lágu endilöng í brekkunni í skjóli við loðvíðibeltið og horfðu upp í himininn. Mjallhvítir skýjabólstrar liðu af og til fyrir sólina og tóku á sig kynjamyndir. Það á eftir að rigna, sagði drengurinn spekingslega. Af hverju heldurðu það? sagði stúlkan.Veistu hvað svona ský eru kölluð? spurði hann í sama tón. Nei, sagði stúlkan. Þau heita vatnsklakkar, sagði drengurinn og kipraði augun. Vatns hvað? spurði stúlkan. Hann afi segir að þetta séu vatnsklakkar. Svona ský sem eru full af vatni og það bregðist ekki að það rigni úr þeim. Ekki sýnist mér það, sagði stúlkan. Hún amma segir nú ekki alltaf að marka spádómana hans afa. Það getur vel verið, sagði drengurinn. En hún þorir heldur aldrei að spá, stríðir bara afa á því ef spáin hans rætist ekki. Það erum bara við afi sem þorum að spá.Vogun vinnur, vogun tapar. Þú talar alveg eins og hann afi, sagði stúlkan. Heyrðu, sjáðu þetta ský. Alveg eins og engill. Þarna eru vængirnir. Og þetta þarna, sagði drengurinn. Eins og skúta á siglingu. Hún stefnir beint inn ívatnsklakkann. Sjáðu hvað hún fer hratt. Heyrðu annars, sagði stúlkan. Viltu hjálpa mér að tína í blómvönd handa ömmu. Hún var að tala um það í gær að hún þyrfti endilega að ná sér í blóm til að hafa í skál á borðinu, það gæfi svo góðan ilm. Og svo væru þau svo falleg blessuð villiblómin. Ég veit alveg hvaða blóm henni finnst fallegast. Þetta bláa sem vex  í brekkunni við lækinn. Komdu.  

Einn heitan sumardag fóru systkinin upp í brekkurnar fyrir ofan þorpið. Við og við beygðu þau sig niður til að skoða blóm, steina og holur í von um að finna hreiður. Þau önduðu að sér ilminum úr lynginu, hvíldu bakið við stein og horfðu út á hafið. Undruðust alltaf jafn mikið hvernig það varð að himni lengst út í blámanum. Mig langar svo að skoða hvamminn hinumegin við ásinn þar sem við fórum í fyrrasumar, segir litla stúlkan. Eigum við ekki að leiðast, bætir hún við brosandi og réttir honum höndina. Þegar þau koma upp á ásbrúnina blasir hvammurinn við, þakinn bláum blómum. Þau hlaupa af stað, láta fallast í lyngið og kasta mæðinni. Þetta eru fingurbjargir, segir stúlkan og skríður á hnjánum inn í miðjan flekkinn. Þær eru sætar á bragðið. Drengurinn horfir dreymnum augum á systur sína. Svona áttu alltaf að vera, segir hann og brosir. Umvafin bláum blómum.

Þetta gat ekki gengið svona lengur. Hún varð að tala um þetta við einhvern. Hún var orðin undirlögð af þessu, það síðasta sem hún hugsaði um á kvöldin þegar hún hafði lagt sig til hvílu, og um leið og hún vaknaði helltist það yfir hana á ný. Það voru nú ekki beinlínis sálfræðingar á hverju strái kringum hana, langt uppi í sveit. Enda var það ekki lausnin, hún vissi svo sem mæta vel hvað hún átti að gera. Og varð að gera sem fyrst. Ef ekki sín vegna, þá dóttur þeirra, áður en meira illt hlytist af. Þetta eitraði allt fjölskyldulífið, fyrst samband þeirra tveggja og svo allt sem tengdist því. Það var bara svo erfitt að nálgast hann. Eftir túrana var hann ljúfur eins og lamb, baðst fyrirgefningar og sagðist ætla að steinhætta þessu. Góður, elskulegur og kurteis lengi á eftir. Svo byrjaði allt upp á nýtt, þögnin og harkan í svipnum. Þetta var svo ömurlega klisjukennt og fyrirsjáanlegt ferli. Verst var biðin eftir fallinu, það var svo fjandi slítandi. Léttirinn þegar hann hvarf. Þá var hægt vonast eftir viðsnúningnum. Hann fór alltaf burt núorðið, hún vissi að hann var hræddur um að eitthvað kæmi fyrir ef hann væri að þessu á heimilinu. Já, dóttir þeirra, blessunin. Nýorðin þriggja ára og kunni svo vel við sig í sveitinni. Ótrúlegt hvað barnið hafði mikinn áhuga á blómunum. Hún spurði og spurði. Var varla orðin talandi þegar hún þekkti hvert einasta blóm með nafni. Fólk var alveg gapandi af undrun þegar blómanöfnin runnu upp úr blessuðu barninu þegar þau voru á gangi með henni úti við. Þau höfðu heldur betur þurft að hressa upp á kunnáttuna í  grasafræði, keyptu sér bók með litmyndum af öllum íslensku villiblómunum. Núna var hún orðin mun meiri grasafræðingur en foreldrarnir. Var alltaf fyrri til að taka eftir því hvenær fyrsta blómið af hverri tegund blómgaðist. Hvar var hún annars núna, blessunin? Svolítið síðan hún hafði heyrt í henni. Best að fara út og gá að henni. Um leið og hún gekk fyrir hornið sá hún hana koma hlaupandi á móti sér. Mamma, mamma, blákollan er komin.

Ilmurinn sem flæðir um húsið þegar byrjað er að baka flatbrauð og sjóða upp á jurtunum. Amma bregður svuntuhorninu af og til upp að andlitinu, þurrkar sér um munn og vanga og stikar um gólfið í eldhúsinu. Skröltið í bollapörum, teskeiðum, krukkum og könnum  Hnoðað og hnoðað, fallegi græni liturinn á höldunum á kökukeflinu, deigflekkurinn þynnri og þynnri, diski skellt yfir, skorið í kring, pikkað með prjóni í kökurnar, síðan er þeim slengt á heita plötuna, klappað og kjassað, snúið og velt, römm hitalyktin rennur saman við ilminn af blóðbergi og vallhumli, vatnið í munninum, loks bráðið smjörið á heitum flatkökunum, púðursykurinn ofan á ostinum. Unaðurinn þegar það snertir tunguna og góminn. Hún rölti um holtið með hvítan léreftspokann, beygði sig af og til niður, tíndi jurtir sem hún valdi af kostgæfni, settist loks við gróskumikla breiðuna. Hún hafði tekið að sér að tína blóm á kistuna. Þetta verður minningarathöfnin mín, hugsaði hún með sér um leið og fyrstu droparnir féllu.

Hann ætlaði að fá sér ferskt loft og fylgjast með sólarlaginu en áður en hann vissi af var hann lagður af stað upp í heiðina. Það var logn og blíða enda á jónsmessunni sjálfri þegar nóttin var sem dagur. Á dauða sínum átti hann von en ekki því að hann myndi skeiða til fjalls án þess að láta nokkurn vita. En hann hélt ótrauður áfram, blés ekki úr nös þrátt fyrir að hafa ekki hvílt sig. Nú var hann kominn upp á fjallsöxlina.  Hann leit á klukkuna, langt gengin í tvö. Svei mér þá ef nokkuð hafði rökkvað. Hann leit í áttina að kaupstaðnum á eyrinni handan fjarðarins. Hinum megin við öxlina lá leiðin í litla þorpið, fæðingarstað hans. Þetta var náttúrlega alveg út í hött, fólk yrði hrætt um hann, hugsaði hann með sér um leið og hann fetaði sig niður fjallshlíðina. Hann átti fáar minningar frá þessum stað, hafði flutt þaðan barnungur með foreldrum sínum, aðeins einu sinni komið þar við með systur sinni fyrir nokkrum árum, mundi ekki til að það hefði haft nokkur áhrif á hann. Hann nam staðar, var að hugsa um að snúa við þegar það laukst upp fyrir honum.  Hann átti erindi eftir allt saman. Lagði aftur af stað, spretti úr spori þar sem greiðfært var. Hann rann saman við umhverfið. Klettabeltin, grasigróna hlíðina, lyngbrekkurnar, móa og mela. Varð fugl, varð refur, varð lamb.  Svo stóð hann allt í einu í hvamminum við ána. Þarna voru þau eins og hann mundi eftir þeim, rauðbleik og fjólublá, svartar doppur á blöðunum. Sá ömmu sína fyrir sér ganga þarna berfætta í dögginni. Hann sparkaði af sér skónum, fór úr sokkunum, fann lyngið kitla iljarnar þegar hann gekk í áttina að fossinum. Hvítfyssandi flaumnum í draumum hans í meira en hálfa öld.   

Hún staðnæmdist á litlu trébrúnni, leit upp í hvamminn undir brekkunni.Var hún með réttu ráði? Fyrir nokkrum vikum hefði þetta aldrei hvarflað að henni, hún hefði reyndar getað svarið að það ætti aldrei eftir að henda hana. Það var enn ekki of seint að snúa við og taka aftur upp þetta örugga, einfalda líf sem hún hafði lifað svo lengi. En í morgun var hún alveg ákveðin, engar efasemdir eða togstreita. Hún lagði töskuna frá sér og settist niður á viðarklæðninguna. Það voru ekki nema tvö hundruð metrar í bílinn og þegar hún væri einu sinni komin af stað myndi hún ekki hætta við. Hún fann hjartað slá örar í brjósti sínu þegar hún sá hann fyrir sér í bláköflóttu stutterma skyrtunni, mild, brún augun. Hún hafði svo oft gert gys að þessari ömurlegu klisju að maður réði ekki við ástina, yrði að leggjast hundflatur fyrir henni. Hún fól andlitið í höndum sér. Hana langaði ekki til að standa á fætur, hún vildi bara sitja þarna, verða nátttröll sem dagaði uppi og yrði að steini. Orðið steinhjarta kom allt í einu upp í huga hennar, um leið fann hún ilminn úr jörðinni, opnaði augun. Beint fyrir framan hana í votum jarðveginum sá hún engjarósina teygja fjaðurstrengjuð blöð sín í áttina til hennar.  

Hann fann góðan stað á girðingunni, klofaði yfir og hélt upp melinn. Birkikjarrið hafði vaxið og breitt úr sér svo hann þurfti að þræða slóða í ótal krókum til þess að lenda ekki of langt frá ánni. Til þess var leikurinn gerður, að ganga upp með gilinu, skoða fossana, klettaveggina og mölina sem áin hafði hvítþvegið í áranna rás og skolað í bogadregnar eyrar. Og að finna hrafnshreiðrið aftur. Hann vissi ekki hvernig þetta var með hrafninn, hvort ein kynslóð tók við af annarri. Honum fannst það satt að segja mjög trúlegt ef þeir hefðu á annað borð fundið svona öruggan stað. Því öruggur var hann. Hann lenti í hinum mestu ógöngum þegar hann reyndi að komast þangað. Þá var hann ungur og hinn mesti glanni. Skyldi raunar ekkert í sér eftir á, þegar hann nuddaði á sér hrufluð hnén og áttaði sig á að hann hafði komið sér í lífshættu að nauðsynjalausu, anað áfram af ofurkappi bara til að næra ungæðislega mikilmennsku. Var svo allt í einu kominn í þrælslega sjálfheldu. Fallið gat verið banvænt ef honum skrikaði fótur. Honum hafði brugðið. Snarhætt við öll áform um að fara lengra. Var lengi að telja í sig kjark til að leggja af stað niður en vissi að hann mátti ekki draga það lengi, hann gæti fengið krampa af því að hanga svona utan í klettinum með alla vöðva spennta. Svo hann þvingaði sig til þess, lokaði augunum og fikraði sig af stað án þess að sjá nokkra fótfestu. Hann vissi aldrei hvernig hann fór að því, hlaut að hafa límt sig einhvern veginn við  klettinn eins og fluga á vegg. Eða fengið hjálp. Hvað vissi maður svo sem. Alla vega hafði hann lært sína lexíu og  þakkað sínum sæla. Kjarrið var farið að þynnast, gilið blasti við honum, djúpt og þröngt. Áin byltist blátær yfir grynningar eða á ljósum eyrum. Ein og ein birkihrísla óx út úr bergveggnum og lækjarsytra lak niður bergvegginn beint á móti. Hann mundi ekki hve langt upp með ánni hreiðrið var. Skuggarnir í gilinu urðu smám saman skarpari. Í fjarska sá hann bugðu á ánni og það rifjaðist upp fyrir honum að það var eitt af kennileitunum. Hann herti gönguna en það var lengra að beygjunni en hann hugði svo hann var sveittur og móður þegar hann loks tyllti sér á stein. Hvað var nú þetta? Hann stóð upp til að sjá betur niður í gilið, það var breiðara þarna en víðast hvar og þegar hann færði sig nærri gilbarminum teygði rauðbleiki flekkurinn úr sér á ljósgrárri malareyrinni. Hann greip andann á lofti, settist niður á brúninni, hallaði sér upp að flötum steini og drakk og drakk með augunum af þessari mynd sem blasti við honum. Ósnortin, tárhrein. Og hún kom upp í huga hans, áletrunin á legsteininum – fyrst deyr í haga rauðust rós.

Hvað voru mörg ár síðan hún sá það á þessum stað? Hún vitjaði um það á hverju ári, fór ævinlega þar um í sólskini, innan við tóftina utan í troðningnum. Þar hafði það skartað sínu fegursta einn júlídag fyrir nokkrum árum. Voru þau þrjú, fjögur, fimm? Hún gat ómögulega gert sér grein fyrir því, ætlaði alltaf að skrifa ýmislegt hjá sér en komst aldrei til þess. Það var alltaf eitthvað annað, einhver að koma, annar að fara, passa upp á þetta, passa upp á hitt. En kannski var það bara ekki hennar stíll að skrifa og skrá heldur upplifa hlutina, taka daginn eins og hann kom fyrir. CARPE DIEM. Hún brosti dauflega. Örfá spakmæli á latínu sátu enn eftir frá því í menntaskóla. Þá var oft sagt að hún væri málamanneskja, gæti lagt það fyrir sig. En úr því hafði orðið önnur Ella.Var samt alltaf  kölluð til þegar krakkarnir lentu í vandræðum með málfræði eða erlend tungumál. Hún hafði gaman af því þegar hún mátti vera að. Svo hafði hún lent á þessum stað langt út í sveit. Lent og lent. Hún var nú eiginlega komin meir og meir á þá skoðun að maður réði ekki sjálfur för, hversu ákveðinn og sjálfstæður sem maður annars var. Ekki hefði hún getað ímyndað sér að lífshlaup hennar yrði eins og það varð. Svo stjarnfræðilega ólíkt öllu sem hún ímyndaði sér að hugur hennar stæði til. En samt sá hún ekki eftir neinu, kannski þó einu, en það var sama. Blessuð börnin og barnabörnin, þau voru auðvitað hennar líf. Var til eitthvert annað líf en börn? Þau höfðu alla tíð haft forgang. En hún hafði samt alltaf vitað að hún þyrfti eitthvað meira í tilveruna, eitthvað sem gæfi henni lit og ljóð. Og hún hafði lesið, fundið sér eftirlætis höfunda, hlustað á tónlist, átti sér auðvitað vinkonur og kunningja en það varð aldrei mjög náið. Eftir að hún kom hingað hitti hún æ færra fólk. Þá fór hún að halla sér að náttúrúnni, fylgjast með blómum og fuglum að sumri, og ekki hvað síst birtunni, allan ársins hring. Ljósið lék á strengi þess hljóðfæris sem hún hafði ekki hugmynd um að væri til í eigu hennar. Eftir að hún fór að taka eftir þessu opnaðist henni nýr heimur. Og allt í einu var hún komin með pensilinn í hendina. Fyrst var það vatnslitapensill sem eitt barnabarnið átti. Tók hann bara upp af rælni og brátt voru komin ský, skuggar, hólar og fjöll og eftir það var hún óstöðvandi. Hún hafði meira að segja unnið samkeppni. Sagði engum að hún sendi mynd. Allir sögðu að þetta væri frábært hjá henni, að hún ætti að halda sýningu. Kannski kæmi einhvern tíma að því. Ekki málið, eins og dóttursonur hennar sagði svo oft. Hann var sannkallaður sólargeisli, allt svo gaman og spennandi, frá því hann vaknaði á morgnana og þangað til hann datt út af á kvöldin. Hann hafði hjálpað henni mikið þegar þetta kom upp á hjá Dóru og hún var alveg að bugast. Hún þurfti ekki annað en horfa í augun á blessuðum drengnum og taka hann í fangið, þá gat hún haldið áfram. Hún sneri sér undan sólinni og beygði sig niður. Himneskur blámi,varla af þessum heimi. Kannski sá hún hann og skynjaði öðruvísi en aðrir. Alla vega skyldi fólkið hennar ekki alveg hvað var málið með þetta dýragras. Jú, jú, það var fallegt á litinn en … Hún fór allt í einu að skellihlæja. Ástarþakkir, skapari góður, fyrir dýragrasið og augun  mín.

Af hverju er fjalldalafífillinn þitt uppáhaldsblóm, afi? segir lítill drengur, og rýnir fast í andlit gamla mannsins. Þeir sitja á stórum steini í hlíðinni. Drengurinn fer aftur að skoða blómið sem hann er með í hendinni. Gamli maðurinn strýkur beinaberri hendinni yfir grámosann á steininum. Það er nú svolítil saga að segja frá því. Þegar ég var lítill drengur eins og þú var ég látinn sitja yfir ám hér inni í dalnum. Ég var reyndar tökubarn á prestssetrinu, var alltaf svangur, oftast sendur nestislítill af stað. Varstu hvað, afi? spyr drengurinn. Tökubarn. Mamma var dáin og pabbi var vinnumaður og gat ekki hugsað um okkur systkinin. Við vorum tekin inn á heimili hjá ókunnugu fólki. Og ég lenti þarna. Gamli maðurinn þagnar og horfir niður í dalinn, svo heldur hann áfram. Einu sinni þegar ég hafði verið sársoltinn heilan dag, gekk ég niður að læk og fékk mér vatn að drekka, fór svo allt í einu að gráta. Þegar ég var að þurrka framan úr mér heyrðist mér einhver ræskja sig. Ég leit í kringum mig en sá ekkert nema stóran brúsk af fjalldalafíflum. Eitt blómið hneigði höfuðið í áttina til mín og mælti þessi orð. Þú ert svangur og einmana núna en þú mátt treysta því að í fyllingu tímans muntu metta marga munna og fólkið þitt mun elska þig af öllu hjarta. Já, en afi, hrópar drengurinn. Þetta er alveg satt. Efri vör gamla mannsins byrjar að titra um leið og hann stendur á fætur, tekur í hönd drengsins og þeir halda af stað niður hlíðina.

Hún rölti í hægðum sínum á milli þúfnanna hálf döpur í bragði. Hana langaði svo mikið til að finna hreiður. Það var komið langt fram í júní og hún hafði ekki fundið neitt enn þá. Oft var hún búin að finna öll sín hreiður á þessum tíma. Farfuglarnir verptu svona snemma til að ungarnir þeirra yrðu nógu stæltir til að fljúga yfir hafið fyrir veturinn. Það hafði pabbi sagt henni. Hann vissi svo mikið um fugla og svaraði henni alltaf ef hún spurði. Stundum þurfti hann að fletta upp í bók og sagði þá um leið: Það er svo gott að fá svona spurningar, af þeim lærir maður alltaf eitthvað nýtt. Hún Stína er svo dugleg að spyrja sniðugra spurninga. Þau hin voru stundum hálfsúr, og gerðu grín að henni: Já, kemur nú gáfnaljósið hans pabba. Hvaða gáfulega spurningu skyldi hún koma með núna? Og ráku svo út úr sér tunguna framan í hana. En pabbi bara hló og sagði: Já, snillingarnir eru alltaf öfundaðir og fá á sig alls konar glósur. Það er verðið sem þeir borga fyrir snilldina. Svo rak hann líka út úr sér tunguna og ullaði á þau. Og þar með var það afgreitt. Pabbi hafði einstakt lag á að slá hlutunum upp í grín og í svo góðum tón að allir fóru að hlæja. Já, pabbi var sannarlega snillingur á þessu sviði þótt hann væri nú ekki alfullkominn heldur, sagði mamma stundum og leit snöggt í áttina til hans, eins og hún ætti við eitthvað sérstakt. Eitthvað skaust allt í einu eldsnöggt upp úr lynginu fyrir framan hana og hvarf út í buskann. Hún snarstansaði og fékk ákafan hjartslátt. Þetta gat ekki verið neitt annað en lítill fugl. Hún kraup á hnén í grasið og byrjaði að skríða varlega að staðnum þar sem henni fannst fuglinn fljúga upp. Hún rannsakaði gaumgæfilega hvern blett áður en hún hreyfði sig. Allt í einu sá hún hvíta skellu á laufblaði og þegar hún lyfti greininni kom það í ljós. Pínulítil karfa með ljósgráum, dröfnóttum eggjum. Hvað skyldu vera mörg strá í körfunni? Mörg hundruð, ef ekki þúsund. Hún hefði aldrei fundið það ef hún hefði ekki séð fuglinn fljúga upp beint fyrir framan sig. Pabbi sagði líka að það væri hrein hending að finna hreiður. Og það gerðist ævinlega á þennan hátt. Rosalega var hún heppin. Þetta var lukkudagurinn hennar. Hún sleppti greininni sem lokaði holuopinu, stóð á fætur og gekk góðan spöl í burtu. Hún yrði að leyfa mömmunni að setjast aftur á eggin. Annars yrðu þau köld og kannski fúlegg. Áður en hún fór alveg í hvarf setti hún staðinn vel á sig, notaði til þess stóran stein skammt frá, sem var flatur að ofan eins og sæti. Hún var ákveðin í að fylgjast með því þegar ungarnir kæmu úr eggjunum og mamman og pabbinn færðu þeim flugur og orma. Hún ætlaði að fara að bursta mosa af peysunni sinni þegar hún sá fingert blómið sem hékk utan í henni. Ljósblátt með gulum yrjum. Hún brosti. Gleymmérei! Til að minna mig á lukkudaginn minn, hugsaði hún með sér og hljóp af stað.

Ofsalega er þetta fallegt blóm, afi. Hvað heitir það? Afi tekur upp vasaklút og snýtir sér, sest í grasið og strýkur yfir ljósbleikar klukkurnar. Þetta er geldingahnappur, eitt af þeim fyrstu til að blómgast. Já, hann er fallegur greyið, segir afi, teygir úr sér og setur hægri handlegginn undir höfuðið eins og hann gerir svo oft. Geldingahnappur? Voðalega er það ljótt nafn. Eða finnst þér það ekki líka, afi? Ja, ég hef nú aldrei velt því fyrir mér, lærði þetta þegar ég var strákur. Það tengist örugglega búskapnum og sauðfénu í gamla daga, allt lífið snerist um að halda kindunum lifandi til að þær gætu fætt okkur og klætt. Er ekki kominn tími til að skipta um nafn núna, afi, þegar þetta er allt breytt með kindurnar. Finnst þér ekki við vera búin að þjást nógu lengi út af þessu hryllilega nafni? Afi fer að skellihlæja og ætlar aldrei að hætta. Ég man varla eftir að hafa heyrt hann hlæja svona hátt og lengi. Hvað er svona rosalega fyndið? segi ég hálf móðguð. Fannst þér þetta svona asnalega sagt hjá mér? Afi verður strax  alvarlegur. Nei, alls ekki, góða mín, þú segir aldrei neitt asnalegt. Aftur á móti ert þú oft alveg bráðskemmtileg. Hann rís upp við dogg og klappar mér á kollinn. Eins og núna. Mér finnst þetta þrælgóð hugmynd hjá þér. Hvað viltu skýra blessað barnið? spyr hann og gælir við blómin. Nú auðvitað bleikkoll. Finnst þér það ekki gott nafn, afi? Sérðu ekki hvernig hann kinkar kolli í allar áttir. Hreint afbragð, fröken frumleg, segir afi hátíðlega og leggur hendurnar yfir blómið. Bleikkollur skaltu heita, vinur sæll.

Þetta var áreiðanlega fallegasti dagur sumarsins. Þeir urðu ekki betri, dagarnir hér á Íslandi, blæjalogn og heiður himinn, enda spáin góð, hæg breytileg átt. Það hafði gamall maður sagt honum að væri besta spá sem maður heyrði, og kannski sú eina sem hægt væri að reiða sig á. Hann hefði alveg verið til í að viðra sig svolítið úti í þessari blíðu en hann þurfti víst að ná vélinni. Alltaf þessi andskotans asi, allt átti að gerast í gær. Eins og fundirnir væru upp á líf og dauða og þar teknar ákvarðanir sem skiptu sköpum fyrir gjörvallt mannkyn. Hann rak upp kuldalegt bofs. Eins og þeir voru nú hrútleiðinlegir og vita gagnlausir. Þessar fundasetur ætluðu hann lifandi að drepa. Hann var löngu hættur að hlusta. Notaði alltaf tímann til að gera lista yfir verkefni vikunnar. Hann fékk dáltið út úr því að þykjast vera að nótera niður það sem fólk var að segja. Kinkaði alvörugefinn kolli þegar hann var spurður eftir á um ýmsar tillögur. Taldi þær oftar en ekki mjög athyglisverðar. Síminn hringdi. Jánkaði, stakk símanum í vasann. Ja, hérna. Frestun á flugi um fimm, sex tíma. Hann ætlaði að fara að bölva og ragna en hætti við og rak upp hlátur. Einhver kannski heyrt í honum áðan á æðri stöðum. Hann fór í stuttermabol, greip með sér peysu og snaraðist út. Yfir hólinn, upp brekkurnar. Óra langt síðan hann hafði farið hingað. Þótt hann hefði alist þarna upp og hlíðin fyrir ofan kaupstaðinn verið hans annað heimili. Hann var orðinn móður, settist á stein, fór úr skóm og sokkum, hnýtti peysunni utan um, bretti upp skálmunum á gallabuxunum og hélt aftur af stað. Mundi allt í einu eftir sumrinu þegar hann tók trúna á að ganga berfættur úti í náttúrunni. Hann talaði varla um annað,var sannfærður um að það væri allra meina bót. Vinirnir kölluðu hann ekki annað en trúboðann. En svo kom veturinn og hann kynntist Stínu. Börnin tvö ruddust í heiminn hvort á eftir öðru. Nám, vinna, hús og bíll. Hringekjan farin í gang og enn á fullri ferð. Djöfullinn sjálfur, það gat ekki verið heilbrigt að hafa ekki leitt hugann eitt andartak að hlíðinni og bernskunni þessa tvo daga sem hann hafði dvalið á fæðingarstað sínum. Fjörðurinn, fjöllin, nesið, hafið, himinninn. Hann henti frá sér peysunni með skónum. Hún sveif í löngum boga og hvarf í lyngið langt fyrir neðan. Hann hljóp á eftir henni yfir lyng og fjalldrapa, moldarbörð og melhorn, stökk yfir steina, skeytti því engu þótt kvistir og steinar styngjust í iljarnar, henti sér að lokum niður þegar hann sá lækjarsytru, fyllti lófana hvað eftir annað, baðaði á sér andlitið og drakk og drakk. Hann vissi ekkert hvað orðið hafði um peysuna. Hann fleygði sér á bakið í lyngið og rak upp hlátur. Til fjandans með hana og helvítis skórnir höfðu alltaf hálf meitt hann. Hann velti sér við, lagði vangann að víðibrúsk og lokaði augunum. Dauft hvískur í golunni, tíst í þúfutittlingi, ilmur úr lyngi.

Gamli maðurinn sat í stól við húsvegginn. Það var komið fram í júní, sólin skein í heiði en norðanvindurinn var kaldur, hann fann vel fyrir því þótt tengdadóttir hans hefði valið besta skjólið handa honum. Borið út stólinn og stutt hann þessi skref. Hann var afar heppinn með tengdadóttur, hafði oft undrast hve elskuleg og hjálpsöm hún var. Hann átti  auðvitað að vera þakklátur og blessaði hana reyndar oftsinnis í huganum, það var bara svo fjandi erfitt að sætta sig við að vera svona ósjálfbjarga. Hann beit á jaxlinn. Svo glotti hann kalt. Andskotans sjálfsvorkunn, hann var sko ekkert of góður til að láta sig hafa þetta. En sannarlega þráði hann það heitast af öllu að fá að deyja. Hann hafði ekki gaman af neinu lengur, ekki einu sinni að tala við barnabörnin sem honum þótti þó vænst um. Það var þessi bölvaði skapgerðargalli, að geta ekki verið upp á aðra kominn. Þau voru öll ósköp elskuleg við hann, komu oft til að spjalla. Hann fann samt alltaf að þau gerðu það af skyldurækni en ekki af  því að þau langaði til þess. Hann var orðinn svo leiðinlegur og ónýtur til allra hluta. Kom varla upp orði, gat ekki lengur sagt sögur, verið hress og skemmtilegur. Því var öllu lokið. Beiskjan vall upp í honum sem aldrei fyrr. Hann reyndi að hrista það af sér, leit út á sjóinn í von um að fá örlitla hlýju í brjóstið. En það vottaði ekki fyrir neinu.Var þá ekki komið á leiðarenda? Hvað gat hann gert? Við spurninguna kom andlit Sóleyjar, sonardóttur hans, upp í hugann. Hvað hafði hún sagt í einu samtali þeirra? Að maður mætti ekki hugsa ljótar eða neikvæðar hugsanir. Það hefði áhrif á allt og alla í kringum mann. En jákvæðar og fallegar hugsanir bættu aftur á móti allan heiminn. Hún hafði líka sagt að ef maður vildi að eitthvað gerðist mætti maður aldrei heimta, heldur biðja í allri auðmýkt. Já, hann mundi vel að hún orðaði það þannig, blessunin. Hún hafði verið svo upptekin af þessu. Hvað var þetta við stólfótinn? Var það ekki blómið hennar sem teygði sig í áttina til hans? Og sem hann hélt að væri sóley en hún hafði sýnt honum rauðu doppurnar. Gull- eitthvað, það skipti ekki máli. Hann hafði þá kallað það gullsóley, og sagt að það væri eftirlætis blómið sitt til að gleðja hana. Og hún hafði brosað svo blítt til hans. Hann hallaði sér fram. Nú sá hann rauðu, fallegu deplana í sólgulum blöðunum. Það var ekki ofverkið hans að gera eins og hún sagði. Að biðja í allri auðmýkt. Hafði hann nokkurn tíma gert það? Gefðu að það verði frá mér tekið eins og það kom. Hjarta hans fylltist undursamlegum friði. Hann reis á fætur, gekk léttstígur í átt að hólnum. Hafið blasti við honum. Og svei mér þá. Hann sveif af stað, fann vindinn í hárinu þegar hann tók stefnu á nesið.

Ein af þeim fyrstu, hugsaði hann með sér þegar hann hlammaði sér niður í rjóðrið, lagðist á grúfu í grasið og skoðaði dauffjólublá blöðin. Snemma á ferðinni, blessuð. Veit sem er að tíminn er naumur og koma þarf miklu í verk. Hann var á leiðinni upp á fellið, þurfti að gera eitthvað til að hressa sig við. Það virkaði alltaf, eða næstum alltaf, að spretta úr spori upp í mót, setja sér markmið, virða fyrir sér útsýnið þegar upp var komið og skeiða svo aftur til byggða. Þá var hann yfirleitt búinn að gleyma hvað hafði verið að angra hann. Ekki mikil hætta á því núna þótt hann gengi í allan dag. Hann velti sér á bakið og lokaði augunum. Hlustaði á árniðinn, hvískrið í grasinu, kvak í lóu. Nýtt líf var að kvikna á norðurslóðum, alveg eins og það hafði gert frá örófi alda. Blómin spruttu úr moldinni, farfuglarnir komu yfir hafið. Nema hvað það var splunkuný hrafnaklukka sem vaggaði í golunni við hliðina á honum og máske var lóan sem kvakaði að fljúga í fyrsta sinn í nóttleysuna í norðri. Og maðurinn sem lá í grasinu var einnig orðinn nýr. Eftir það sem gerðist í gær vissi hann ekki lengur hver hann var eða hvað hann átti að gera. Hann opnaði augun, sneri sér á hliðina og fast við andlit hans blakti hrafnaklukkan á mjóum legg. Eitt eilífðar smáblóm með titrandi tár. Hann hefði ekki þurft að velta sér nema örlítið lengra þá hefði hann kramið þetta nýsprottna líf. Já, það þurfti ekki mikið til að slökkva flöktandi logann sem enginn vissi hvernig kviknaði eða hvaðan kom. Sem tilbiður guð sinn og deyr. Hann spratt á fætur, var kominn út í miðja ána þegar hann áttaði sig. Stansaði og leit upp í strauminn. Á fleygiferð. Í átt til sjávar.

Hann böðlaðist áfram yfir móa og mýrar, stefnulaust. Sums staðar sökk hann í keldurnar, var orðinn útataður í rauðri leðjunni, en hann skeytti því engu, stikaði löngum skrefum yfir allt sem fyrir varð, steig allt í einu öðrum fæti niður úr holbakka og sat fastur en kraflaði sig óðar upp og æddi aftur af stað. Hvernig gat þetta gerst? Hún hafði bara tilkynnt honum þetta fyrirvaralaust. Og hann misst stjórn á sér. Ekki um leið. Fann ólguna krauma í sér og svo sló hann hana utan undir. Snöggt og fast með flötum lófanum. Augnaráðið á eftir. Hvasst og helkalt. Ekki það sem hún sagði: Það er gott að þú sýnir þitt rétta eðli. Einhvern tíma hefðu þessi orð sært hann. Nei, augnaráðið hafði þegar svipt hann öllu. Og hann gekk burt án þess að segja orð. Ekkert myndi aftur verða gott. Aldrei. Hann lét fallast á jörðina þar sem hann var kominn, hnipraði sig saman, hætti næstum að anda. Fann lífsorkuna seytla úr sér, fyrst úr limunum, síðan brjóstinu. Skyldi dauðinn vera svona? Hann var um það bil að loka augunum þegar hann sá það. Þetta litla strá sem þvælst hafði fyrir fótum hans frá því hann mundi til sín og alltaf talið svart. En nú þegar það var rétt við augað sá hann allt annan lit, óendanlega mjúkan og svalandi. Að eyrum hans barst lágt hvískur, sem smám saman breyttist í tónlist og í  huga hans kviknaði alltumlykjandi blómahaf, drifhvítt. Hvernig getur hvítt komið úr svörtu? hugsaði hann ósjálfrátt um leið og augu hans luktust.

Þau voru að smíða sér hús úr trékössum sem pabbi þeirra hafði útvegað þeim í búðinni. Nú var aðeins eftir að negla nokkrar spýtur í þakið. Þau voru bæði með litlu hamrana sína sem þau höfðu fengið í jólagjöf. Með glansandi lökkuðu skafti og dökkrauðri rönd við hausinn. Hann hafði strax byrjað að kenna systu að negla. Nú var hún orðin jafn flink og hann. Hún hafði í byrjun barið illa á þumalputtann. Nöglin orðið kolsvört, dottið síðan af með tíð og tíma og var nú fyrst að byrja að vaxa aftur. Hann hughreysti hana með því að segja eftir afa að enginn lærði að negla án þess að missa að minnsta kosti eina nögl. Varð svolítið hissa þegar hún sagði snúðugt: Misstir þú kannski nögl? Hann sagðist hafa fengið tvær svartar og fundið mikið til í bæði skiptin. Hún lét það gott heita. Nú voru þau búin, settust inn og létu fara vel um sig. Þetta var eitthvað svo notalegt. Þau höfðu smíðað húsið sjálf og áttu það ein. Eigum við ekki að baka kökur? sagði systir hans og stökk á fætur. En fyrst þurfum við að ná í blóm til að skreyta þær. Við skulum velja hvort fyrir sig það sem okkur finnst fallegast. Það verður svo gaman að bera saman á eftir. Og þau fóru hvort sína leið út í holtið. Drengurinn var ekki vanur að tína blóm en nú fór hann að leita og skoða. Ætlaði að sýna systu að hann kynni á blóm. Sóleyjar og fiflar voru auðvitað ómissandi, svo mikið vissi hann. Það var ofsa flott að mylja fiflana í sundur og strá þeim svo yfir kökurnar. En eitthvað annað þurfti hann að finna, eitthvað nýtt og sjaldgæft. Flauelsblómið var svo sem ágætt en hann hafði svo oft séð systur sína með það. Hann leitaði og leitaði, fór lengra og lengra. Varð loks þreyttur, settist niður og hvíldi sig. Sólin kom framundan skýi og þegar hann klæddi sig úr peysunni sá hann glitta í eitthvað á jörðinni og laut niður. Lítill, nettur fifill með finlegum hárum á leggnum teygði sig til hans. Hvítur kollurinn með gulum og  bleikum hringjum. Þetta er fallegasta blóm sem ég hef séð. Hvað ætli systa segi þegar hún sér það? hugsaði hann með sér um leið og hann hljóp af stað með blómið í hendinni.

Það var svo sem hægt að fara styttri leið á tindinn, fylgja troðningnum upp í háskarðið og halda þaðan upp hallann. En leiðin um einstigið var miklu skemmtilegri, tröppurnar stuðlabergsklumpar, sem höfðu staðist tímans tönn, stórkarlaleg þrep í bergganginn milli hárra klettaveggja. En það þurfti að fara varlega, sums staðar hafði safnast fíngerður malarsalli á bergstallana þar sem manni gat hæglega skrikað fótur. Hann sópaði sallanum burtu og notaði hendurnar til að styðja sig og grípa í steinnibbur. Miðja vegu var smá útskot grasi vaxið þar sem hægt var að hvíla bakið við klett og teygja úr sér. Þar nam hann nú staðar, naut þess að virða fyrir sér útsýnið, fjallshlíðina, nesið, hvítt kögrið við grynningarnar og ómælið til hafs. Þegar hann kom loks upp á brúnina og kastaði mæðinni sá hann jöklasóleyjuna. Óskiljanlegt hvernig þetta kríli gat þrifist þarna á berangrinum. Kominn úr allri hættu litaðist hann um. Hann virtist ætla að hafa heppnina með sér, enn var bjart. Hann gekk rösklega af stað. Þegar kom að mesta brattanum notaði hann hendur og fætur, klifraði þar til hann var uppgefinn, hvíldi sig þá í smástund og hélt svo áfram. Hann átti stutt eftir þegar hann sá bólstrana og á augabragði var tindurinn hulinn mistri. Hann settist niður, fann eitthvað hart undir sér, ætlaði að velta steininum í burtu en rak höndina í gler. Þetta var glerkrukka sem gróið hafði næstum yfir. Átak að skrúfa lokið af. Blýantur, blað, 1989, nafnið hans efst, svo Hrefna dóttir hans og Anna frænka. Ferðin fyrir tíu árum sem hvarf í hvirfilbylinn sem mætti þeim þegar þau komu til byggða. Þá var honum sagt að eiginkona hans hefði farist í bílslysi. Hann var í þann veginn að skrúfa lokið á aftur þegar hann heyrði rödd hennar: Njóttu lífsins, ástin mín.  

Hann var kominn hátt upp í hlíðina, staldraði við og leit til baka. Hafið blasti við honum, hvítt kögur við eyjarnar utan við nesið. Golan strauk honum um vanga og ýfði hár hans. Fullkominn dagur. Eða gæti verið það, ef hann losnaði við helvítis kjaftæðið uppi í hausnum á sér. Hann hló kuldalega. Áður fyrr hafði hann reynt að deyfa sig, þagga niðri í þessum óþolandi röddum sem píndu hann seint og snemma. Hann kunni pottþétta leið til þess. Þá þögnuðu allar raddirnar, nema þessi eina kærulausa sem hafði ekki áhyggjur af neinu, sveif  bara um í vímunni. Í fyrstu var hann auðvitað dauðfeginn, naut þess út í æsar. En svo fóru hlutirnir úr böndunum. Hann gat ekki hætt, kunni verr og verr við þennan karakter sem réð ferðinni. Að lokum hrundi allt, fólkið hans gafst upp á honum og hann stóð einn. Allt fyrirsjáanlegt, það vissi hann núna. Hvað hafði ráðgjafinn sagt? Uss, þetta er eins hjá okkur öllum. Ég þori að fullyrða að þú ert ekkert geðveikari en gengur og gerist. Spurningin er bara hvort þú ætlar að halda áfram að flýja eða horfast  í  augu við sjálfan þig og lífið. Heyrðu, þú hefur heyrt að það boði ógæfu að sjá svartan kött skjótast fyrir framan þig. Þá er það auðvitað undir því komið hvort þú ert maður eða mús. Og svo kom þessi hrossahlátur sem hann var farinn að kunna svo vel við. Já, þessi ráðgjafi hafði virkilega náð til hans. Betur en allir aðrir sem hann hafði kynnst. Þegar hann sagði honum frá röddunum fussaði hann: Þetta eru bara ólíkir þættir í skapgerð þinni að berjast um völdin. Þú þarft að koma reglu á liðið. Sýna þeim hver ræður. Já, hann átti þessum ágæta manni mikið að þakka. Færði honum blóm og harðfisk á eins árs afmælinu sínu. Nú var hann kominn upp að hömrunum, settist á stein og kastaði mæðinni. Það var hásumarblíða, örlítill andvari. Þykkir, hvítir skýjabólstrar á vesturhimni. Þvílíkur dagur, hugsaði hann aftur með sér. Hann þurfti bara að taka ákvörðun og það nokkuð stóra. En var hann maður eða mús? Hann byrjaði að feta sig upp klifið. Tuttugu ár síðan hann kleif þetta síðast. Manndómspróf  þá og manndómspróf núna líka. Hann kunni þetta svo sem enn. Fann sér fast handtak áður en hann hreyfði fótinn, fór sér hægt og hafði augun hjá sér. Loks var hann kominn að erfiðasta kaflanum, sveittur og andstuttur. Hann litaðist um. Jú, þarna var hún, syllan sem hann var vanur að hvílast á, aðeins nokkur skref til hliðar, að vísu svolítið erfitt að finna fótfestu. Hann hallaði sér að klettaveggnum og skoðaði aðstæður. Þetta átti ekki að vera mikið mál ef maður sýndi ýtrustu varfærni. Og hvað svo þegar hann væri kominn upp? Yrði hann eitthvað færari um að taka þessa ákvörðun þótt honum hefði tekist að klífa rákina þá arna? Það var náttúrlega ósköp barnalegt að búa sér til eitthvert svona rugl. Hann var um það bil að leggja í hann þegar hann sá hana, í skoru bak við steinnibbu. Óx út úr berginu, teinrétt og tíguleg, upp af  þessum sérkennilegu, þykku grænblöðungum. Stilkarnir rauðleitir og stinnir og svo mjallhvít blómin, með blóðrauðum, örsmáum yrjum. Opinberunin kom eins og högg. Hann fann hvernig blóðið þaut fram í kinnarnar og hamraði við gagnaugun. Fann brosið koma fram á varir sínar. Auðvitað. Drottning blómanna. Nú vissi hann hvað hann átti að gera.

Þau voru búin að leita að silungum í læknum allan morguninn, eftir að þau komu frá því að reka kýrnar. Ef veðrið var gott og þeim hafði ekki verið sagt að koma strax heim og hjálpa til við eitthvað, fóru þau að læknum. Stöppuðu fyrst á bakkana til að vita hvort þau yrðu ekki vör við einhverja hreyfingu. Lögðust svo á magann og þreifuðu undir steina og torfur. Þeir voru svo fallegir, með rauðum, gulum og svörtum dröfnum, en slímugir og hálir svo ótrúlega erfitt var að festa á þeim hendur. Maður þurfti að vera með arnarsjón til að fylgjast með dökkum skugganum sem skaust með eldingarhraða úr einum felustaðnum í annan. Þau útbjuggu alltaf  lítinn poll áður en þau byrjuðu að fanga silungana, með því að veita smá sprænu í uppþornaðan farveg lækjarins. Ef þeim lukkaðist að handsama einn hlupu þau með hann í pollinn þar sem þau gátu seinna fylgst með honum og skoðað að vild. Seinna fluttu þau silungana í stóra tjörn þar sem nóg pláss var fyrir þá og felustaðir. Þennan morgun höfðu þau ekki fundið neinn silung. Kannski eru ekki fleiri fiskar í þessum læk, sagði dengurinn. Kannski koma þeir bara seinna, sagði stúlkan. Við skulum alla vega hvíla okkur núna. Komum upp í hvamminn minn, þar er svo mikið skjól. Þau ruku af stað og fleygðu sér í lyngið. Veltu sér fram og aftur góða stund, blésu í ýlustrá og smökkuðu á laufinu á bláberjalynginu. Nei, sjáðu þetta, sagði stúlkan. Hún benti á fagurgrænan, hringlaga hnaus í miðju moldarflaginu sem tók við af hvamminum. Mikið er hann fallegur á litinn, sagði stúlkan. Og í laginu líka, sagði drengurinn. Þau risu á fætur og lögðust á fjóra fætur í mjúka moldina. Sérðu blómin sem eru að byrja að koma, ljósbleik og límd við þúfuna.Umm… og finndu ilminn. Hún lagði vangann að grænum kollinum og dró djúpt andann nokkrum sinnum. Alveg himneskt, eins og amma segir. Og þau fóru bæði að hlæja.

Stúlkan lá á jörðinni og grét með þungum ekkasogum. Hún þagnaði í milli en byrjaði svo aftur. Eftir að hún hætti loks að gráta hélt hún samt áfram að liggja á grúfu og faldi andlitið í greipum sér. Þetta var svo ósanngjarnt. Hún sem var alltaf svo góð við bróður sinn, eða næstum alltaf. Passaði hann stundum allan daginn. Leit aldrei af honum, gerði eins og henni hafði verið sagt. Talaði við hann, tók hann í fangið og huggaði ef hann meiddi sig, hjálpaði honum á klósettið, gaf honum að borða. Og svo hafði mamma hennar hundskammað hana, tekið harkalega í öxlina á henni og hrist hana til fyrir að vera að stríða bróður sínum. Hún sem var bara að passa að hann færi sér ekki að voða. Hann vildi oft ana út í einhverja vitleysu. Hún þurfti að vera mjög ákveðin við hann af því hann var svo þrjóskur. Pabbi hafði heldur ekki sagt henni neitt til varnar, ekki einu sinni litið upp úr blaðinu. Svo tók mamma bróa í fangið, klappaði honum og kyssti og sagði hvað eftir annað: Var systa svona vond við þig? Það var þá sem hún tók á rás. Yfir götuna, eftir troðningnum milli húsanna og út í holtið. Eins hratt og hún gat. Þangað til hún hrasaði og hruflaði á sér hnéð, þá braust gráturinn fram. Hún ætlaði aldrei að fara heim aftur. Þeim þótti ekki lengur vænt um hana, voru hætt að taka hana í fangið og yrtu sjaldan á hana nema til að segja henni hvað hún ætti að gera. Hún ætlaði að fara til afa og ömmu og segja foreldrum sínum þegar þau kæmu að sækja hana, að hún hefði ákveðið að búa þar framvegis. Hún reis upp og þurrkaði harkalega framan úr sér. Var að standa á fætur þegar hún fann ilminn. Hún leit í kringum sig þar sem hún lá á hnjánum. Sá strax rauðbleikt blómið á örlitlum sandbletti rétt hjá. Hún beygði sig niður og þefaði af  því – yndislegasti ilmur sem hún hafði nokkru sinni fundið. Andaði honum að sér aftur og aftur. Blómið virtist eiga ótæmandi birgðir af ilmi. Hvað skyldi það heita? Hún ætlaði að fara með það til afa og spyrja hann. Hún rétti út höndina – en hvað yrði þá um ilminn? Hún tímdi ekki að slíta það upp. Hún myndi bara lýsa því fyrir afa og leita að því með honum í bókinni hans. Það var svo gaman. Hún reis á fætur og hljóp af stað. 

Hún gafst upp. Því lengur sem hún hugsaði um þetta því verri varð flækjan. Hún hafði alltaf haft óbilandi trú á að hún gæti leyst þær þrautir sem lífið lagði fyrir hana. En í þessu tilfelli var alveg sama hvaða aðferðum hún beitti. En að leita ráða? Hún hafði ekki mikla trú á því. Auk þess var þetta ekki þess eðlis að aðrir hefðu neitt um það að segja, hún fengi örugglega alltaf sömu spurninguna. Hvað vildi hún sjálf? Átti hún einhverja vini sem hún gæti trúað fyrir þessu? Henni kom enginn í hug. Tala við fagfólk? Það setti að henni hroll við orðið sjálft. Svo ópersónulegt og laust við alla mannlega hlýju. Reynsla hennar af slíku var ekki uppörvandi.Vandinn var bara sá að hún hafði aldrei lent í þessu fyrr. En það var ekkert undanfæri, hún þurfti að láta sig hafa það. Hún var komin langt upp með læknum, settist niður og virti fyrir sér mosavaxna steinana í botninum sem vatnsflaumurinn gældi sífellt við. Blessað vatnið, hin eina sanna eilífðarvél. Hún kraup á hnén, fyllti lófana hvað eftir annað, baðaði andlit sitt og fékk sér að drekka. Þegar hún þurrkaði sér um munninn sá hún undurfallegt blóm vaxa upp úr mölinni við fætur sér. Bleikt eða rósrautt, á mjóum legg og drúpti hæversklega höfði. Vatnið, steinarnir og blómið.     

Hann var óvenju seinn af stað í dag. Eitthvert slen í honum, eins og hann væri ekki kominn til fullrar meðvitundar. Hann var til hliðar og utan við sjálfan sig, ranglaði um íbúðina, líkt og hann væri að leita að einhverju sem hann þó vissi ekki hvað var. Kannski ekki beint leita, fremur að bíða eftir einhverju. Að síminn hringdi eða einhver berði dyra. Kannski hresstist hann við að fá sér meira kaffi. Nei, hann hafði ekki lyst á því. Þá var bara að koma sér af stað. Hann klæddi sig og fór út. Alltaf sömu leið,  stundvíslega klukkan 11 niður í hólmann og tvo stóra hringi í skóginum, settist á bekk eftir þann fyrri, lét hugann reika. Þetta var kjölfestan í lífi hans. Honum var meinilla við að bregða út af vananum. En auðvitað kom það fyrir að eitthvað óvænt kæmi upp á. Ættingjar hans og vinir vissu af þessu og stíluðu á seinni partinn til að hafa samband. Hann var raunar ekki kominn í gang fyrr en eftir göngutúrinn. Það var átak nú orðið að koma blóðinu á hreyfingu. Svo sem engin furða, hann var kominn til ára sinna. Hann brosti dauflega þegar hann minntist  föðursystur sinnar. Síðustu árin sem hún lifði, stansaði hún oft í miðri setningu þegar þau voru að tala saman, hvessti á hann augun og sagði af miklum alvöruþunga: Það er svo voðalegt langlífi í ættinni. Nú loks skildi hann hvað hún átti við. Það var ekkert smá verk að halda sér gangandi árin eftir áttrætt. Lífsorkan og þar með lífsgleðin sannarlega af skornum skammti. Hann vissi vel að líf hans var að fjara út. Samt vildi hann ekki gefa það frá sér. Ekki alveg strax. Enn hlakkaði hann til þess að fá sér kaffi og lesa dagblöðin á morgnana, ganga úti í náttúrunni, var lystargóður, fór snemma að sofa. Já, svefninn var eiginlega orðinn stóra ástin í lífi hans. Hann naut þess að rumska oft á nóttu, líða svo aftur inn í notalegt mókið. Það var mikil blessun, margir á hans aldri áttu erfitt með svefn, vöknuðu fyrir allar aldir og vissu ekkert hvað þeir áttu af sér að gera. Hann settist á bekkinn, búinn með fyrri hringinn. Það var viðburður ef hann mætti einhverjum á göngunni en þó að sjálfsögðu algengara í góðu veðri um sumar eins og núna. Hann fann goluna ýfa hár sitt,  hlustaði á hvískrið í laufinu, kvak fuglanna. Dró svo djúpt andann og leit í kringum sig. Hvað var nú þetta? Var maríuvöndurinn virkilega kominn? Hann stóð stirðlega á fætur og gekk nær. Jú, ekki bar á öðru. Hann kraup niður með erfiðismunum. Gat það verið svona á miðju sumri? Maríuvöndurinn var síðasta blóm sumarsins og vakti alltaf hjá honum angurværa tilfinningu. En það var víst komið fram í ágúst, hann hafði ekki áttað sig á því vegna veðurblíðunnar. Góðan daginn. Hann hrökk við, leit upp. Mig grunaði að ég fyndi þig hérna, sagði maðurinn glaðlega og settist í grasið við hlið hans. Þetta var settlegur maður á miðjum aldri með þægilegan talanda. Þekkjumst við, spurði hann eilítið rámur? Nei, ekki að ráði, sagði maðurinn og hló. En ég á við þig svolítið erindi.

-Veistu hvað þetta blóm heitir? spurði stúlkan.

-Hvaða blóm? Ég sé ekkert blóm.

-Það er af því þú ert svo háleitur, sagði hún og hló. Sestu hérna við hliðina á mér,

Hann settist niður og skimaði í kringum sig.

-Ég sé ekkert sem líkist blómi.

-Við verðum að leggjast endilöng, sagði hún og teygði úr sér í grasinu.

-Þú er að plata mig.

-Æ, gerðu bara eins og ég segi.

Hann lagðist á bakið og góndi upp í loftið.

-Heldurðu að það vaxi á himni?

-Slíttu það þá upp og sýndu mér.

-Það verður ekkert slitið eða rifið hérna,varla er þér ofviða að snúa þér við.

Hann andvarpaði. Augu þeirra mættust.

-Sérðu það nú?

-Kannski, sagði hann með semingi. Hvað heitir það?

-Meyjarauga, sagði hún mjúklega, nýútsprungið.

Af hverju heitir þetta blóm músareyra, afi? spurði drengurinn. Ja, það er nú svolítið sniðugt, sagði afi hressilega og lagðist í grasið. Venjulega fá þau nöfn af  blómskrúðinu, blessuð. Í þessu tilfelli er það hvítt, ósköp finlegt og fallegt en annars ekkert sem sker sig úr, svolítið erfitt að finna nafn sem lýsir hvítu blómi. En sjáðu hérna, hann benti á grænu blöðin á stilknum, þau eru alveg eins og eyrun á mús, mér er nær að halda hagamús. Eins í laginu, og auk þess alsett örsmáum, fíngerðum hárum. Maður þarf að einbeita sér til að geta greint þau í sundur. Ég sé þau vel, sagði drengurinn. En ég hef aldrei séð hagamús. Heldurðu að við gætum fundið hagamús, afi? Það væri sannarlega gaman, sagði afi og varð hýr á svipinn. Við skulum endilega svipast um eftir henni þegar við förum næst upp í fjall. En það er hrein hending að rekast á þær, greyin. Þær eru svo duglegar að fela sig í grasinu og lynginu. Hefurðu oft séð þær, afi? Nei, ég held ég geti talið þau skipti á fingrum annarrar handar. Drengurinn þuklaði á blaðinu, leit svo framan í afa. Hver heldurðu að hafi fundið út þetta nafn? Já, þarna komstu með það, drengur minn. Það væri sko gaman að vita, sagði afi og setti upp glettna svipinn. Kannski hefur það gerst einmitt svona. Svona hvernig? Að athugull drengur sem liggur í grasinu með afa sínum segir við hann: Sjáðu, afi, þetta er alveg eins og eyrað á lítilli mús. Og afinn segir: Alveg rétt hjá þér, drengur minn, ég hef aldrei tekið eftir því. Og drengurinn spyr: Hvað heitir þetta blóm? Ég hef aldrei heyrt neitt nafn á því, segir afinn. Kannski þykir það ekki nógu litskrúðugt. Mér finnst það fallegt, segir þá drengurinn, og ég ætla að kalla það músareyra. Heldurðu virkilega að það hafi gerst svona, afi? Já, mér finnst það reyndar mjög líklegt. Af hverju? Af því drengurinn hans afa er svo sniðugur, sagði afi og tók um axlir hans. En nú skulum við fara í leiðangur og leita að hagamús.

Holtasóleyjarnar voru komnar. Hann settist í lyngið, strauk fingrunum yfir dökkgræn, rákótt laufin, órjúfanlega tengd þessum blessaða fugli. Hvít með loðnar tær. En nú var hún ekki hvít, aðeins smá skellur í brúnum hjúpnum. Alltaf viðburður þegar hann heyrði ropið í fyrsta karranum á vorin. Maður snarsneri sér við, vildi sjá hve langt hann væri kominn með felubúninginn. Og  blóðrauður kamburinn var svo fallegur. Oftast kom maður auga á hann, hljóðið svo skýrt að auðvelt var að átta sig á hvaðan það kom. Langt síðan hann hafði fundið rjúpnahreiður, var heldur ekkert að leita þau uppi, nógar voru nú ofsóknirnar gegn þessum sakleysingja. Fálkinn lifði auðvitað á rjúpunni. Þau voru bara samtengdir hlekkir í festi náttúrunnar. En það var ekkert náttúrlegt við stanslausa skothríðina, marghleypurnar, fjórhjólin. Herflokkana sem fóru um fjöllin og skutu á allt sem hreyfðist. Og svo lágu þær helsærðar undir börðum, í holum eða bak við steina á meðan drápararnir þrömmuðu skeytingarlausir hjá. Það var hægt að skilja þegar menn voru að skjóta sér til matar hér áður eða reyndu að næla sér í örfáar krónur í fátæktarbasli. En í allsnægtunum var þetta hrein og klár villimennska. Hvers konar menn voru þetta? Fyrirgef  þeim því þeir vita ekki hvað þeir gera? Og svei attan. Hann laut niður, andaði að sér ilminum úr lynginu, strauk hvítt, gult og grænt með sjáöldrunum. Dauft bros færðist yfir andlit hans. Kannski var til réttlæti eftir allt saman, kannski myndu hinir skotglöðu endurfæðast sem rjúpnakarrar. Endurholdgunarkenningin var hreint ekki svo galin, þegar allt kom til alls.

Stúlkan kom hlaupandi eftir troðningnum, rak tána í stein og kútveltist út í lyngið. Hún var berleggjuð í stuttbuxum og hruflaði sig á öðru hnénu við fallið. Það blæddi úr einni rispunni og hún fór að snökta og nudda á sér fótinn. Þá sá hún blómið. Svo fíngert en fjaðurmagnað þar sem það teygði sig á örmjóum legg upp í blámann. Grænu blöðin á leggnum voru eins og fingur sem ætluðu að grípa í eitthvað, blómið efst á enn mjórri legg með hvítum, smágerðum blöðum sem mynduðu stjörnu. Þau voru sum með ljósbleikum blæ og gul í botninn. Hún taldi þau ósjálfrátt. Sjöstjarna, sagði hún upphátt. Hvað skyldi það heita? Ég heiti fagurblóm, sagði rödd við hlið hennar. Hún leit við en sá engan. Heyrðirðu hvað ég sagði? spurði röddin. Henni heyrðist sá sem talaði vera svolítið merkilegur með sig. Og þar sem enginn annar var nálægur hlaut það að vera blómið. Ég hef aldrei heyrt blóm tala fyrr, sagði stúlkan og hagræddi sér í lynginu. Það eru nú ekki margir sem heyra til okkar, sagði röddin. Ég heyri alveg ágætlega í þér, sagði stúlkan, beygði sig fram og horfði rannsakandi á hvítu stjörnuna. Hvernig stendur á því? Fólk kemur afar sjaldan svona nálægt okkur, sagði röddin. Það stikar hjá, horfir hvorki til hægri né vinstri þarna langt uppi í háloftunum. Hvernig veist þú hvað er hægri og vinstri? spurði stúlkan. Það er nú ekki mikill vandi að læra málið ykkar, þið talið svo hátt og mikið. En heyrið hins vegar afar illa, bætti röddin við. Hefði ég ekki heyrt í þér ef ég hefði ekki dottið og meitt mig? spurði stúlkan. Örugglega ekki, sagði röddin. Jæja, sagði stúlkan og nuddaði á sér hnéð. Get ég þá komið hingað hvenær sem er og talað við þig? Það er ekki víst, svaraði röddin eftir smá þögn. Nú, hvers vegna ekki? Ég held þú myndir ekki skilja það þótt ég reyndi að útskýra það fyrir þér. Þið mennirnir þurfið að hitta á óskastund til að geta talað við blóm. Meinarðu að ég hafi óskað mér þess að geta talað við þig? spurði stúlkan. Mér finnst það satt að segja fremur líklegt, sagði röddin með einkennilegu tísti. Ekki man ég eftir því, sagði stúlkan snúðugt. Þú ert bara að plata mig. Ég sagði að þú myndir ekki skilja mig, sagði röddin. Geturðu þá sagt mér það á þínu máli? bað stúlkan. Það varð þögn. Ertu búin að segja það, spurði stúlkan. Já, þú heyrðir það víst ekki, sagði röddin. Leggðu eyrað við blöðin og við reynum aftur. Stúlkan gerði eins og hún sagði. Eftir smá stund reisti hún sig við og sagði: Ég heyrði bara örlítið hvískur eins og þegar ég strýk kisu. Það getur passað, sagði röddin eins og hálf hlæjandi. Hvað varstu þá að segja við mig? spurði stúlkan. Hlustaðu á grasið, svaraði röddin ótrúlega mjóróma.

Hann lagði bílnum, rölti af stað niður stíginn, fór úr skóm og sokkum við ána og vaslaði yfir, hvassir steinar stungust í iljar hans á stöku stað en hann hliðraði sér hjá nibbunum og var brátt kominn upp á bakkann, hélt áfram berfættur, þræddi  leiðina í gegnum birkikjarrið út í gljúpan mosa með vallhumli og bláklukkum. Það lá við að hann malaði eins og köttur við fótgælurnar. Þar sem gild birkihrísla óx út úr kletti fleygði hann sér í mosabreiðuna. Hríslan hafði með árunum sprengt stór stykki úr klettinum, hnullungarnir lágu á víð og dreif undir brekkunni, sumir komnir á kaf í gróður. Hið mjúka sigrar hið harða, hugsaði hann með sér, velti sér á grúfu, fann beiskan ilminn af vallhumlinum og þarna var hún þá komin blessuð skógfjólan, fíngerð og ljóðræn, bar í sér bláma himinsins. En hann var á leið í jarðarberjabrekkuna sína. Var þess næstum fullviss að enginn vissi af henni, nema fuglarnir, sem áttu auðvitað fyrsta rétt á berjunum og höfðu í upphafi látið hann vita af því. Hann stóð á fætur, fetaði sig berfættur í hallanum í gegnum gisið birkikjarrið, greip af og til í greinar til  stuðnings, renndi sér á rassinum niður brattann. Við fyrstu sýn sást ekkert nema stórvaxin elftingin sem þakti alla brekkuna og hvamminn fyrir neðan. En þegar betur var að gáð komu jarðarberjaplönturnar í ljós, hvít blómin teygðu sig upp í birtuna, á einstaka stað var að byrja að örla á beri. Hann settist niður neðst í brekkunni, hallaði sér afturábak með hendur undir hnakka og horfði upp í himininn. Sviflétt ský liðu ofurhægt frá austri til vesturs og niður árinnar handan birkikjarrsins blandaðist  kvaki í fugli. Hann lokaði augunum. Varð jarðarbarn.

Hann stakk sér í hylinn. Rosalegt sjokkið. Þegar höfuðið kom upp úr ætlaði hann aldrei að hætta að súpa hveljur, lét sig hafa það, neyddi sig til að synda ekki á þurrt, heldur troða marvaðann úti í miðjum hylnum í helkuldanum. Var lengi búinn að ætla sér þetta. Hafði gengið úr skugga um að dýptin væri nóg til að stinga sér. Vildi fá að vita hvaða áhrif þetta hefði á hann. Og svo hafði þetta sem gerðist í morgun komið honum af stað. Hann var allur orðinn dofinn, kvölin ekki eins nístandi. Deyfilyf líkamans voru farin að virka. Hann synti rösklega til lands og staulaðist upp á eyrina við bakkann. Ósegjanleg vellíðan. Hann teygði sig í handklæðið sem hann hafði haft með sér. Nuddaði sig harkalega, sparkaði sér úr nærbuxunum, snaraði sér í buxur og peysu og lagðist í skjól undir stórum steini. Tennurnar glömruðu í munninum og hann hryllti sig. Sólin kom framudan skýi og andlit hans gleypti gráðugt hvern geisla. Hann barði sér og smám saman minnkaði hrollurinn. Jæja, var hann eitthvað öðruvísi eftir baðið? Af hverju í ósköpunum hafði hann annars verið að þessu? Það var honum hulin ráðgáta. Tómt rugl auðvitað eins og ýmislegt annað sem hann gerði. Svo rak hann upp skellihlátur. Hann hafði steingleymt fréttunum sem ýttu honum út í þetta. Að hann væri búinn að tapa nærri öllu sparifé sínu. Hann hló aftur tryllingslega. Þessir helvítis peningar voru ekki mikils virði. Heilbrigð sál í hraustum líkama var hinsvegar það sem gilti. Frumurnar  höfðu sagt honum þetta. Sjáðu hvað við þolum mikið, hvað við stöndum af okkur. Ferð til heljar og heim aftur. Hann var undarlega kvikur og heill, engin togstreita, engin ásökun, engar áhyggjur. Líkaminn var ánægður og dró sálina með sér. Hann hagræddi sér upp við hrjúfan steininn, eitthvað straukst við vanga hans. Hann leit til hliðar, flauelsblómið mætti augum hans. Vatnið, steinninn og blómið. 

Hann fann úðann frá fossinum á andlitinu, leit upp, sá regnbogann yfir bjargbrúninni. Hvítt rándýrið steypti sér hvæsandi yfir svartar klappirnar, án afláts, um aldir. Fötin hans voru farin að blotna og hann hörfaði í var, settist í sandinn bakvið tröllaukinn hnullung. Þeir voru á víð og dreif í hringlaga kvosinni sem myndast hafði í gilinu við fossinn. Eins og bergrisi hefði í bræði sinni þeytt þeim niður í gljúfrið þar sem þeir moluðu allt sem fyrir varð og stungust svo til hálfs niður í jörðina. Kolsvartir klettaveggir, beljandi vatnsflaumurinn. Hátt fyrir ofan sá hann ránfuglinn sveima. Það setti að honum hroll. Týndur og tröllum gefinn. Hann ætlaði að standa á fætur þegar hann sá steindepluna standa keika upp úr gróðurröndinni við sandflekkinn. Lítill, hvítur depill í blárri umgjörð. Eins og auga sem blikkaði til hans. Hann kraup á hnén í sandinn og skoðaði blómið. Auðvitað áttu heima hérna, gæskan. Ætli vinur þinn steindepillinn sé ekki á næsta leiti líka þótt ég hafi ekki heyrt í honum enn. Ég sé að þú virðist sæl og glöð. Ekkert smeyk við tröll? Ertu kannski að segja mér að ég þurfi ekki að vera það heldur? Og dimmblátt sjáaldrið deplaði.

Hún settist á stein, strauk sér um ennið. Langt síðan hún hafði farið ein í göngutúr. Það var helst úti í náttúrunni að hún gat vikið þessu til hliðar. Hún vissi það svo sem. Það varð bara aldrei neitt af því að hún færi af stað. Fyrr en núna. Þótt hún mætti auðvitað ekki vera að því, aldrei meira sem bráðlá á að klára en einmitt núna. Hún lagði bara allt í einu frá sér áhöldin, fór í peysu og gekk út. Fyrst ætlaði hún að skreppa aðeins út í holtið til að fá sér ferskt loft, en svo hélt hún bara áfram, rölti stefnulaust yfir mýrarsund og mela. Svo  tóku endalausir móarnir við. Stundum sá hún ekki hvað skorurnar milli þúfnanna voru djúpar fyrir fjalldrapanum og grófgerðu lynginu og hún sunkaði niður og datt við. En þúfurnar tóku mjúklega við henni og stundum hvíldi hún sig þar sem hún var komin. En aldrei lengi. Henni leið best á ferðinni þegar hún þurfti að einbeita sér að því að feta krókótta slóðina milli þúfnanna. Hún hafði ekki hugmynd um hve lengi hún hafði gengið eða hvar hún var. Hún var stödd í endalausu flæmi án kennileita, tímalausu einskismannslandi. Hvað var hún að gera hérna? Hún fylltist skyndilega ofsahræðslu. Svo kom depurðin. Allt var svo óendanlega sorglegt. Allt hvað? Hún vissi það ekki. Bara allt. Ekkert gaman. Engin hlýja í brjóstinu. Til einskis að hlakka. Hún hlaut að hafa misst meðvitund, því þegar hún rankaði við sér lá hún í lynginu. Hún reis upp við dogg, ætlaði að fara að snúa við heim á leið, þegar hún sá dökkgrænan dýjamosann. Hún stóð á fætur og gekk nær. Breiðan var hringlaga, alsett blómum, bláum og bleikum sem hún vissi ekki hvað hétu en stjörnusteinbrjótinn þekkti hún. Og úr djúpinu kom minningin um litla stúlku sem hljóp berfætt og skríkjandi út í votan mosa. Kitlandi sælan þegar vatnið smaug á milli tánna. Hún lét fallast á jörðina. Beisk anganin úr lynginu og mosanum fyllti vit hennar. Hún fór fyrst úr skóm og sokkum, byrjaði síðan að klæða sig úr fötunum. Stóð hikandi á fætur í nærbuxunum einum. Rak síðan upp vein, reif sig úr þeim líka og kútveltist hlæjandi út í græna flosbreiðuna.

Hann hafði gengið rösklega í meira en tvo tíma, var kominn upp á fjallsbrúnina, tók af sér byrðarnar og kastaði mæðinni. Dalurinn breiddi úr sér í fjarska, áin hlykkjaðist eftir honum miðjum, stall af stalli efst, lygn á eyrum neðar. Alltaf þessi titrandi strengur í brjóstinu þegar hann var kominn á fjöll og virti fyrir sér flatlendið. Það virkaði svo aumkunarvert og agnarsmátt að maður fann virkilega til sín. Var það ekki Þórður frá Dagverðará sem uppástóð að hann hefði komið undir uppi á háfjöllum, nefndi held ég ákveðna hæð. Þess vegna hefði hann orðið mikilmenni, hátt yfir flatlendingana og smámennin hafinn. Þetta hafði ekki farið vel í góðborgara þéttbýlisins. Hann rak upp hlátur, fannst kallinn óborganlega fyndinn í sínu yfirdrifna gorti. Okkar óforbetranlegi fjallabarón. Hann hallaði sér upp að lyngbarðinu, sveigði höfuðið aftur svo það sökk í fjalldrapann, fann berkjandi ilminn smjúga um nasirnar, teygði úr útlimunum eins og köttur. Já, Þórður minn, þú hittir naglann  höfuðið. Einungis hér uppi get ég á heilum mér tekið. Mikil snilld felst í þessu orðtaki feðranna – að geta á heilum sér tekið – smellhitti svoleiðis í mark. Á hverjum degi var manni tvístrað í þúsund mola, aldrei heill, aldrei sannur, aldrei sæll. Fjalla Eyvindur var mesta hetja Íslandssögunnar. Ekki þessar gervihetjur fornsagnanna, þessir hrokafullu og heimsku barbarar, höggvandi og stingandi saklaust fólk til að næra stórmennskubrjálæði sitt. Þvílíkar hetjur, og þvílíkt lið sem tilbað þær og fjasaði um illvirkin eins og hetjudáðir. Svei því öllu saman. En Fjalla Eyvindur hafði kjark til að segja sig úr lögum við það samfélag sem níddist á bágstöddum, fordæmdi alla frumlega hugsun og refsaði grimmilega öllum sem skáru sig úr. Hann skoraði myrkrið og helkuldann á hólm, fann sér stað að fjallabaki og gerði að ríki sínu með fádæma hreysti og hugrekki. Eitt ár á slíkum stað með konu og barni hafði örugglega gefið meiri lífsfyllingu en heil flatlendisævi. Ég vildi óska að ég hefði ekki nema brotabrot af Eyvindarkjarkinum, þá gæti ég brotist úr fjötrinum, hugsaði hann með sér og stóð upp. Sá um leið hálendisjurtina við fætur sér. Ef  þetta er ekki sending, þá má mikið vera, sagði hann upphátt. Takk, Eyvi. Skilaboð meðtekin.

Hún sat á þúfu og sneri undan sólinni. Undarlegt. Eins og allt hennar fólk dáði sólina. Mátti helst ekki sjá sólargeisla þá var það rokið út og reif sig úr fötum. Hún forðaðist hins vegar sólina, fannst óþægilegt að fá hana í augun, klæjaði um allan líkamann undan henni. Það var örugglega eitthvað að henni. Frá því hún mundi eftir sér hafði hún verið hálf utanveltu, leið best þegar hún var ein. Fólki fannst hún skrítin. Það hafði ekki farið fram hjá henni. Hún fór einu sinni að tala um þetta við gamla heimilislækninn þeirra rétt áður en hann dó. Það bullaðist allt í einu upp úr henni áður en hún vissi af. Hann var eitthvað svo góðlegur og veikburða. Hann hlustaði bara og deplaði augunum með þennan milda svip. Hún hefði aldrei trúað því að hún gæti talað svona mikið um sjálfa sig og hvernig henni leið. Þegar hún loks þagnaði hálf skömmustuleg og beið eftir greiningunni færðist bros yfir hrukkótt andlitið. Á dauða sínum átti hún von en ekki því sem hann sagði. Þú ert auðug. Hvað var maðurinn að tala um? Þú lifir auðugu innra lífi. Þú nýtur þess að vera ein. Kannt vel við eigin félagsskap. Þú trúir því ef  til vill ekki en það er fremur fágætt. Væri fólk gætt þessum eiginleika þínum gæti það losnað við mikla þjáningu, eirðarleysi og óhamingju. Vertu bara trú sjálfri þér og eðliskostum þínum. Eðliskostum. Hún hafði aldrei heyrt orðið áður. Hún hlaut að hafa orðið ráðvillt á svipinn því hann setti í brýrnar og sagði. Þér er alveg óhætt að trúa því sem ég segi, góða mín. Á langri ævi hef ég kynnst ógrynni fólks. Og ég er ekki haldinn elliglöpum að ráði, bætti hann við og brosti nú aftur. Þegar hún rétti honum höndina til að kveðja, sagði hann: Ég ætla að leyfa mér að spá því að þú verðir gæfumanneskja. Farðu nú og njóttu sjálfrar þín. Hún gleymdi þessu aldrei. Henni var nær að halda að þessi gamli maður hefði beint henni á rétta braut í lífinu. Hún hafði smátt og smátt orðið sátt við hvernig hún var. Hún hafði valið fáa sér til fylgdar, en valið rétt, hugsaði hún með sér og brosti í laumi um leið og hún reytti handfylli af grasi úr þúfunni. Hún ætlaði að finna úr því ilminn en sá að í greip hennar var undarleg jurt. Hún skoðaði hana nánar. Eins og hálft tungl. Já, var hún ekki meira að segja kölluð tungljurt? Um leið og hún lagaði á sér skupluna heyrði hún rödd gamla mannsins: Já, góða mín, þú ert tungl en ekki sól. Það er hreint ekki lakara.